تهیه و تنظیم صورت های مالی
هدف ارائه صورتهاي مالي
هدف صورتهاي مالي عبارت است از ارائـه اطلاعاتي تلخيصی و طبقهبندي شده درباره وضعيت مالي، عملكرد مالي و انعطافپذيري مالي واحد تجاري كه براي طيفي گسترده از استفادهكنندگان صورتهاي مالي در اتخاذ تصميمات اقتصادي مفيد واقع گردد.
استفاده كنندگان از صورت های مالی
استفادهكنندگان صورتهاي مالي به اشخاصي اطلاق ميشود كه جهت رفع نيازهاي اطلاعاتي متفاوت خود ، از صورتهاي مالي استفاده ميكنند. تأمين نيازهاي اطلاعاتي تمام استفادهكنندگان توسط صورتهاي مالي امكانپذير نيست ولي نيازهايي وجود دارد كه براي همه استفادهكنندگان مشترك است . بالاخص همه استفادهكنندگان به نوعي به وضعيت مالي ، عملكرد مالي و انعطافپذيري مالي واحد تجاري علاقهمند هستند . اعتقاد براين است كه هرگاه صورتهاي مالي، معطوف به تأمين نيازهاي اطلاعاتي سرمايهگذاران باشد ، اكثر نيازهاي ساير استفادهكنندگان را نيز در حد توان برآورده ميكند . بهعبارت ديگر اطلاعات تهيه شده براي سرمايهگذاران ، به عنوان يك مرجع اطلاعاتي براي ساير استفادهكنندگان نيز مفيد است چرا كه اينان ميتوانند اطلاعات مشخصتری را كه در معاملات خود با واحد تجاري بدست ميآورند با اين مرجع اطلاعاتي بسنجند .
استفاده كنندگان از صورت هاي مالي به شرح ذيل مي باشند :
۱- سرمايهگذاران
۲- اعطاكنندگان تسهيلات مالي
۳- تأمينكنندگان كالا و خدمات و ساير بستانكاران
۴- مشتريان
۵- كاركنان واحد تجاري
۶- دولت و مؤسسات دولتي
۷- جامعه بهطور اعم
۸- ساير استفادهكنندگان
مسئوليت صورت هاي مالي :
مديريت واحد تجاري مسئول تهيه و ارائـه صورتهاي مالي ميباشد. مديريت به شكل و محتواي صورتهاي مالي علاقهمند است زيرا اين صورتها ابزار اصلي انتقال اطلاعات مالي در مورد واحد تجاري به اشخاص خارج از آن است. مديريت از اطلاعات اضافي در انجام وظايف برنامهريزي، تصميمگيري و كنترل كمك ميگيرد و قادر است شكل و محتواي چنين اطلاعات اضافي را در راستاي رفع نيازهاي خود تعيين كند. گزارش چنين اطلاعاتي خارج از دامنه كاربرد اين مجموعه است. معهذا اطلاعات مندرج در صورتهاي مالي منتشره بايستي با اطلاعات مورد استفاده مديريت جهت ارزيابي وضعيت مالي، عملكرد مالي و انعطافپذيري مالي واحد تجاري در تضاد نباشد.
وضعيت مالي، عملكرد مالي و انعطافپذيري مالي :
اتخاذ تصميمات اقتصادي توسط استفادهكنندگان صورتهاي مالي مستلزم ارزيابي توان واحد تجاري، جهت ايجاد وجه نقد و زمان و قطعيت ايجاد آن است. ارزيابي توان ايجاد وجه نقد از طريق تمركز بر وضعيت مالي، عملكرد مالي و جريانهاي نقدي واحد تجاري و استفاده از آنها در پيشبيني جريانهاي نقدي مورد انتظار و سنجش انعطافپذيري مالي، تسهيل ميگردد.
- الف ) وضعيت مالي يك واحد تجاري دربرگيرنده منابع اقتصادي تحت كنترل آن، ساختار مالي آن، ميزان نقدينگي و توان بازپرداخت بدهيها و ظرفيت سازگاري آن با تغييرات محيط عملياتي است. اطلاعات درباره وضعيت مالي در ترازنامه ارائه ميشود.
- ب ) عملكرد مالي واحد تجاري دربرگيرنده بازده حاصل از منابع تحت كنترل واحد تجاري است. اطلاعات درباره عملكرد مالي درصورت سود و زيان و صورت سود و زيان جامع ارائه ميشود.
- ج ) اطلاعات در مورد جريانهاي نقدي درصورت جريان وجوه نقد ارائه ميشود. اين اطلاعات از جنبهاي ديگر عملكرد مالي واحد تجاري را از طريق انعكاس مبالغ و منابع اصلي جريانهاي ورودي و خروجي وجه نقد به نمايش ميگذارد.
- د ) انعطافپذيري مالي عبارت از توانايي واحد تجاري مبنيبر اقدام مؤثر جهت تغيير ميزان و زمان جريانهاي نقدي آن ميباشد به گونهاي كه واحد تجاري بتواند درقبال رويدادها و فرصتهاي غيرمنتظره واكنش نشان دهد. مجموعه صورتهاي مالي، اطلاعاتي را كه جهت ارزيابي انعطافپذيري واحد تجاري مفيد است منعكس ميكند.
نحوه ارائـه اطلاعات در صورتهاي مالي :
اطلاعات مالي در قالب مجموعهاي شكل يافته تحت عنوان صورتهاي مالي كه دربرگيرنده صورتهاي مالي اساسي و يادداشتهاي توضيحي و در برخي موارد اطلاعات متمم است، ارائـه ميشود .
ويژگيهاي صورتهاي مالي (نحوه آرايش اطلاعات در گزارشگري مالي )
- الف ) ادغام اطلاعات
- ب ) طبقهبندي
- ج ) ارتباط متقابل صورتهاي مالي
صورتهاي مالي اساسي عبارتند از:
الف ـ ترازنامه
ترازنامه به همراه يادداشتهاي توضيحي مربوط، اطلاعاتي در مورد وضعيت مالي واحد تجاري مشتملبر داراييها ، بدهيها و حقوق صاحبان سرمايه ارائه ميكند و رابطه بين عناصر مزبور را در يك مقطع معين زماني نشان ميدهد . ترازنامه ساختار منابع واحد تجاري (طبقات عمده داراييها و مبالغ آنها) و ساختار مالي آن (طبقات عمده بدهيها و حقوق صاحبان سرمايه و مبالغ آنها) را نشان ميدهد .
ب ـ صورت سود و زيان
درآمدها و هزينههايي كه در يك دوره مالي شناسايي شده است در يكي از صورتهاي عملكرد مالي يعني صورت سود و زيان و صورت سود و زيان جامع گزارش ميشود.
ج ـ صورت سود و زيان جامع
درآمدها و هزينههاي تحقق نيافته ناشي از تغييرات ارزش آندسته از داراييها و بدهيهايي كه برمبنايي مستمر اساساً بهمنظور قادر ساختن واحد تجاري به انجام عمليات نگهداري ميگردد و به موجب استانداردهاي حسابداري مربوط مستقيماً به حقوق صاحبان سرمايه منظور ميشود (از قبيل درآمدها و هزينههاي ناشي از تجديد ارزيابي داراييهاي ثابت مشهود)، تنها درصورت سود و زيان جامع گزارش ميگردد.
د ـ صورت جريان وجوه نقد
صورت جريان وجوه نقد به همراه يادداشتهاي توضيحي مربوط ، منعكسكننده جريانهاي ورودي و خروجي نقدي واحد تجاري طي دوره است و جريانهاي ناشي از عمليات را از جريانهاي ناشي از ساير فعاليتها تفكيك ميكند . صورت جريان وجوه نقد اطلاعات مفيدي در مورد طرق ايجاد و مصرف وجه نقد توسط واحد تجاري ارائه ميكند.
يادداشتهاي توضيحي صورتهاي مالي
يادداشتهاي توضيحي و صورتهاي مالي اساسي يك مجموعه بهمپيوسته ميباشند. نقش يادداشتهاي توضيحي، برجسته نمودن و تشريح اقلام مندرج در صورتهاي مالي اساسي است. افشاي اطلاعات در يادداشتهاي توضيحي، نميتواند ارائه نادرست يا حذف اطلاعات در صورتهاي مالي اساسي را تصحيح يا توجيه كند.
اطلاعات متمم
اطلاعات متمم ميتواند دربرگيرنده افشائيات و اطلاعات داوطلبانه يا تكميلي باشد كه احتمالاً به دليل بيش از حد ذهنيبودن ، مناسب درج در صورتهاي مالي اساسي و يادداشتهاي توضيحي نبوده است.