هزینه یابی محصولات مشترک
محصولات مشترک شامل موارد زیر می شوند:
۱-محصولات اصلی
۲-محصولات فرعی
۳-محصولات زائد
محصولات اصلی: محصولاتی هستند که جزء اهداف اصلی تولید بوده و در مقیاس با سایر محصولات از ارزش اقتصادی بالاتری برخوردار می باشند.
محصولات فرعی: شامل محصولاتی می شود که جزء اهداف اصلی تولید نبوده بلکه تولید آنها همراه محصولات اصلی غیر قابل اجتناب بوده و در مقایسه به محصولات اصلی از ارزش ناچیزی برخودار می باشند.
محصولات زائد: موادی هسنتدکه به طور غیر قابل اجتناب در اثر تولید ایجاد می شوند و فاقد ارزش فروش می باشند،در نتیجه هیچ هزینه ای به آنها تخصیصی داده نمی شود.
نقطه ای از فرایند تولید است که در آن نقطه محصولات مشترک قابل شناسایی و از یکدیگر جدا می شوند.
هزینه مشترک ساخت(مواد،دستمزد،سربار) به تمام هزینه هایی گفته می شود که قبل از نقطه تفکیک محصولات مشترک واقع می شوند.
به کلیه هزینه های انجام شده بعد از نقطه تفکیک برای تکمیل محصولات و تبدیل آنها به وضعیت قابل فروش هزینه های بعد از نقطه تفکیک (هزینه پردازش اضافی) گفته می شود.
هدف از هزینه یابی محصولات مشترک تعین بهای تمام شده هر کدام از محصولات است.
بهای تمام شده محصولات =هزینه های قبل از نقطه تقکیک + هزینه های بعد از نقطه تفکیک
(هزینه های مشترک) (پردازش اضافی)
در واقع هزینه های مشترک هزینه های غیر مستقیم و هزینه های بعد از نقطه تفکیک،هزینه های مستقیم محصولات هستند، هزینه های بعد از نقطه تفکیک با استفاده از هزینه یابی مرحله ای انجام می شود وهزینه های مشترک با استفاده از روش های زیر به محصولات تخصیص داده می شود:
۱ -روش مقداری ( مقادیر فیزیکی )
۲ – روش ارزش نسبی فروش در مرحله نهائی
۳ –روش ارزش نسبی فروش در نقطه تفکیک
۴ – روش درصد سود ناخالص ثابت(هزینه یابی معکوس)
۵ – روش ارزش خالص بازیافتنی در نقطه تفکیک ( ارزش برآوردی فروش در نقطه تفکیک)
این روش زمانی کاربرد دارد که بتوان محصولات مختلف تولید شده را با یک مقیاس ( متر،کیلو،و . . .) اندازه گیری نمود و همچنین نرخ فروش محصولات در نقطه تفکیک یکسان باشد.در این روش برای تسهیم هزینه های مشترک از نسبت مقدار تولید هر یک از محصولات به مقدار تولید کل استفاده می شود.
تعداد تولید کل محصولات مشترک ÷ (مقدار تولید هر یک از محصولات مشترک × هزینه های مشترک ) =سهم از هزینه های مشترک
هزینه های بعد از نقطه تفکیک + سهم از هزینه های مشترک =بهای تمام شده محصولات مشترک
تعداد تولید هر یک از محصولات ÷ بهای تمام شده محصولات مشترک = بهای تمام شده هر یک از محصولات مشترک
روش ارزش نسبی فروش در مرحله نها یی
این روش زمانی کاربرد دارد که محصولات مشترک در نقطه تفکیک قابل شناسایی نمی باشند یا فروش آنها در نقطه تفکیک به صرفه نمی باشد و نیاز به پردازش اضافی دارند ،در این روش هزینه های مشترک بر اساس نسبت ارزش فروش نها ئی هر یک از محصولات به ارزش فروش نها ئی کل محصولات تسهیم می شود.
ارزش فروش نها یی کل محصولات مشترک ÷ (ارزش فروش نهایی هر یک از محصولات مشترک ×هزینه های مشترک ) = سهم از هزینه های مشترک
هزینه های بعد از نقطه تفکیک + سهم از هزینه های مشترک =بهای تمام شده محصولات مشترک
تعداد تولید هر یک از محصولات ÷ بهای تمام شده محصولات مشترک = بهای تمام شده هر یک از محصولات مشترک
روش ارزش نسبی فروش در نقطه تفکیک
این روش زمانی کاربرد دارد که محصولات مشترک در نقطه تفکیک قابل فروش می باشند ،در این روش هزینه های مشترک بر اساس نسبت فروش هر یک از محصولات به ارزش فروش کل محصولات در نقطه تفکیک تسهیم می گردد.
ارزش فروش کل محصولات در نقطه تفکیک ÷ ( ارزش فروش هر یک از محصولات در نقطه تفکیک × هزینه های مشترک ) = سهم از هزینه های مشترک
هزینه های بعد از نقطه تفکیک + سهم از هزینه های مشترک =بهای تمام شده محصولات مشترک
تعداد تولید هر یک از محصولات ÷ بهای تمام شده محصولات مشترک = بهای تمام شده هر یک از محصولات مشترک
روش در صد سود نا خالص ثابت ( هزینه یابی معکوس )
این روش زمانی کاربرد دارد مه محصول یا محصولات تحت تأثیر اوضاع اقتصادی جامعه یا سیاست مالی مدیریت از درصد سو ناخالص ثابتی برخوردار هستند.همچنین این روش زمانی کاربرد دارد که محصولات مشترک برای قابل فروش شدن نیاز به پردازش اضافی داشته باشند،در این روش فرآیند هزینه یابی به صورت زیر انجام می شود.
فروش ÷ سود نا خالص = در صد سود ناخالص
یا
فروش ÷{(هزینه های مشترک +هزینه های بعد از نقطه تفکیک) – فروش} =در صد سود ناخالص
در صد سود ناخالص – ۱ =در صد بهای تمام شده
درصد بهای تمام شده × قیمت فروش نهایی هر محصول = بهای تمام شده هر محصول
هزینه های بعد از نقطه تفکیک – بهای تمام شده هر محصول = سهم از هزینه های مشترک
تعداد تولید هر یک از محصولات ÷ بهای تمام شده محصولات مشترک = بهای تمام شده هر یک از محصولات مشترک
نکته:در این روش درصد سود ناخالص برای هر یک از محصولات یکسلن به دست خواهد آمد.
روش ارزش نسبی خالص بازیافتنی در نقطه تفکیک ( ارزش برآوردی فروش در نقطه تفکیک )
این روش زمانی کاربرد دارد که محصولات مشترک برای قابل فروش شدن نیاز به پردازش اضافی داشته و بخش قابل توجهی از بهای فروش به خاطر هزینه های بعد از نقطه تفکیک باشد.
هزینه های بعد از نقطه تفکیک – قیمت فروش نهایی هر محصول = ارزش خالص بازیافتنی هر محصول مشترک در نقطه تفکیک
ارزش خالص بازیافتنی کل – ( ارزش خالص بازیافتنی در محصول × هزینه های مشترک ) =سهم از هزینه های مشترک
هزینه های بعد از نقطه تفکیک + سهم از هزینه های مشترک =بهای تمام شده محصولات مشترک
تعداد تولید هر یک از محصولات ÷ بهای تمام شده محصولات مشترک = بهای تمام شده هر یک از محصولات مشترک
دیدگاهتان را بنویسید