ب) مالیات بر درآمد

در مالیات مستقیم بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی ماخذ اصلی مالیات به حساب می‌آیند، نه ثروت و دارایی آنها. به این ترتیب به آن‌چه از طریق ثروت و نیروی کار به تولید می‌رسد مالیات تعلق خواهد گرفت.

انواع مالیات بر درآمد 

مالیات بر درآمد بر پایه قانون مالیاتی کشور به زیرمجموعه‌های زیر تقسیم می‌شود:

مالیات بر درآمد املاک

به درآمد حاصل از اجاره دادن ملک یا فروش آن، درآمد املاک می‌گویند که به این نوع از درآمدها مالیات تعلق می‌گیرد.

در مالیات بر اجاره ملک، بعد از کسر هزینه‌ها و استهلاک‌ها از میزان اجاره دریافتی به میزان 25 درصد نرخ مالیات تعیین می‌شود.

مالیات بر درآمد کشاورزی

از زمانی‌که دولت‌ها به اهمیت کشاورزی در رونق اقتصادی پی بردند، در راستای پشتیبانی از سرمایه‌گذاری و اشتغال در زمینه کشاورزی، درآمدهای کشاورزی را از مالیات معاف کردند. به همین علت فعالیت‌های کشاورزی، دامپروری، پرورش ماهی و طیور، دامداری، احیای جنگل‌ها و باغ‌ها از پرداخت مالیات معاف هستند.

 مالیات بر درآمد حقوق

روش پرداخت این نوع از مالیات به‌صورت غیرمستقیم تعریف شده است. به این معنا که کارفرما پس از محاسبه حقوق و مالیات مربوط به آن، نرخ مالیات را از حقوق کارمند کسر و به خزانه دولت واریز خواهد کرد. اغلب مالیات‌ها به‌صورت سالیانه محاسبه و پرداخت می‌شوند اما مالیات بر درآمد حقوق یک استثناست که به‌صورت ماهیانه پرداخت می‌شود.

مالیات بر درآمد مشاغل

براساس این نوع مالیات، درآمدی که شخص حقیقی به واسطه اشتغال در مشاغل به‌دست می‌آورد، مشمول مالیات می‌شود. جهت محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل، ضرورت دارد کل فروش کالاها و خدمات را محاسبه و کلیه هزینه‌های انجام‌شده و استهلاک را از آن کسر کرد.

مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی

جمع درآمد شرکت‌ها و درآمد ناشی از فعالیت‌های سودآور سایر اشخاص حقوقی که از منابع مختلف در ایران یا خارج از کشور به‌دست می‌آیند، پس از محاسبه زیان حاصل از منابع غیرمعاف و کسر معافیت‌های مقرر به استثنای مواردی که طبق مقررات دارای نرخ جداگانه هستند، مشمول مالیات به میزان 25 درصد می‌شود.