ما انسان ها گذر عمرمان را با مفهومی به نام سال مشخص می کنیم و در ابتدای هر سال هم جشنی به نام نوروز را برگزار می کنیم که خبر از اتمام سال قبلی و آغاز سال جدید می دهد. همان طور که ما انسان ها کارهای خود را بر اساس مفهوم سال برنامه ریزی می کنیم کسب و کارها نیز بر اساس مفهومی به نام سال مالی ساماندهی می شوند.
هر سال مالی همانند سال شمسی ۱۲ ماه دارد و بستن سال مالی یکی از عملیات های ضروری برای تمام شرکت ها، سازمان ها، کسب و کارهای بزرگ و حتی کسب و کارهای پیش پا افتاده است. در این مقاله قصد داریم به تشریح مفهوم سال مالی و طریقه ی محاسبه آن بپردازیم
- سال مالی چیست؟
سال مالی برای کسب و کارها هر ۱۲ ماه یکبار آغاز می شود و روز آغاز آن برای کسب و کارها در کشورهای مختلف دنیا متفاوت است. به عبارت دیگر برخلاف سال شمسی که روز آغاز آن در تمام جهان اول فروردین ماه است، اما سال مالی هر کشور توسط همان کشور مشخص می شود. معمولاً در ایران روز اول فروردین به عنوان روز آغاز سال مالی نیز در نظر گرفته می شود.
همین طور در کشورهای دیگر نیز هر کسب و کار یک سال مالی دارد که برای پرداخت و هماهنگی عملیات داخلی و همچنین عملیات مالی با دولت ها به عنوان نقطه ی مبدأ در نظر گرفته می شود. در کنار سال مالی رسمی که توسط دولت ها مشخص می شود، معمولاً هرکسب و کار در داخل سیستم خود نیز می تواند سال مالی منحصر به فرد خود را داشته باشد و تاریخ آغاز آن را هم به دلخواه خود تعیین کند.
برخی از کسب و کارها در سیستم داخلی خود به جای تعریف سال مالی، دوره ای را به نام دوره ی مالی تعریف می کنند که تفاوت آن با سال مالی در مدت آن است. دوره های مالی معمولاً سه ماهه و شش ماهه در نظر گرفته می شوند. معمولاً شرکت هایی دوره ی مالی برای خود تعریف می کنند که از حجم عملیات مالی بالایی برخوردار باشند؛ در نتیجه نیاز دارند تا در بازه های زمانی کوتاه تر از یک سال به ساماندهی عملیات و بازخوردگیری بپردازند.
شرکت ها در پایان دوره ی مالی یا سال مالی خود به صورتحساب های مختلف مالی خود رسیدگی می کنند و پس از تعیین تکلیف کردن عملیات مالی یک سال گذشته و برطرف کردن اختلاف حساب ها، پرونده ی آن را می بندند؛ به چنین کاری بستن سال مالی گفته می شود. البته این به آن معنا نیست که شرکت ها در سال فقط یک بار به حساب هایشان رسیدگی می کنند، بلکه عملیاتی نیز به نام گزارش های میان دوره ای وجود دارد که در بازه های زمانی کوتاه تر از یک ماهه تا ۶ ماهه انجام می شود.
-
چرا پایان سال مالی اهمیت دارد؟
قرار دادن سال مالی سبب نظم بخشیدن به حساب و کتاب ها می شود و اگر بین صورتحساب ها اختلافاتی وجود داشته باشد، به آن رسیدگی می شود. بستن سال مالی در یک سال مشخص برای یک شرکت به معنای آن است که آن شرکت در آن سال هیچگونه اختلاف حسابی نداشته است. زیرا تا قبل از پایان سال مالی به تمام اختلافات رسیدگی کرده و اشکالات را پیدا و برطرف نموده است.
پایان سال مالی تنها مخصوص شرکت ها و سازمان های بزرگ نیست؛ بلکه کسب و کارهای کوچک نیز برای خود سال مالی در نظر می گیرند تا بتوانند برنامه های لازم را داشته باشند. به عنوان مثال یک سوپرمارکت پس از پایان سال مالی می تواند از میزان اجناسی که در آن سال فروخته یک دید کلی پیدا کند و برای سال بعد تصمیم های جدیدتری را بگیرد. همچنین اگر بدهکار یا بستانکار باشد، به تسویه حساب های خود می پردازد.
چگونه می توانیم سال مالی داشته باشیم؟
این کار ساده است؛ کافی است شما روزی را به عنوان روز آغاز سال مالی خود در نظر بگیرید. اگرچه این روز می تواند هر روزی که دلخواه شما است باشد، اما معمولاً تعیین آن برای کسب و کارهای مختلف متفاوت صورت می گیرد. دلیل این امر آن است که بستن سال مالی معمولاً در زمانی باید انجام گیرد که کسب و کار به یک نقطه ی پایدار می رسد. به عنوان مثال ممکن است برخی کسب و کارها در سال چند هفته را به حراج محصولات خود اختصاص دهند؛ بنابراین بستن سال مالی باید بعد از این هفته ها باشد.
چرا که اگر این روز در بین بازه ی زمانی مربوط به حراج قرار گیرد، ممکن است عملیات های شرکت را با اختلال های جدی مواجه کند. همچنین از آنجا که بستن سال مالی کاری زمان بر است، معمولاً چند روز از خلوت ترین روزهای سال از نظر کاری به آن اختصاص داده می شود تا بررسی ها با دقت و تمرکز بهتری انجام گیرد و اشتباهات احتمالی به حداقل برسد.
-
مراحل پایان سال مالی چیست؟
معمولاً عملیات مربوط به بستن سال مالی از رسیدگی به صورت های بدهکار و بستانکار آغاز می شود. صورت های تراز مالی جزئی باید یکی یکی مورد بررسی قرار گیرند و در نهایت یک صورت ترازنامه ی کلی از آن ها به دست آید. نکته ی مهمی که باید یادآور شویم آن است که بستن سال مالی لزوماً به معنای تسویه ی کامل حساب های بدهکار یا بستانکار نیست؛ بلکه به این معنا است که تکلیف حساب های جزئی مشخص شود و یک تصویر کلی از عملیات مالی مجموعه به دست آید.
ممکن است در طول فرآیند بستن سال مالی بعضی از حساب های بدهکار یا بستانکار به سال بعد منتقل شوند. بنابراین این انتقال زمانی در صورتحساب ها ثبت می شود و سایر عملیات مربوطه در سال بعد صورت می گیرد. قرار دادن یک سال مالی برای تمام کسب و کارها و مجموعه هایی که گردش مالی دارند، یک امر ضروری محسوب می شود.
