چکها و قوانین
انواع چک عبارتنداز:
- چک عادی؛ چکی است که اشخاص نزد بانک ها به حساب جاری خود صادر می کنند و دارنده آن تضمینی جز اعتبار صادرکننده آن ندارد.
- چک تایید شده؛ چکی است که اشخاص نزد بانک ها به حساب جاری خود صادر و توسط بانک محال علیه پرداخت وجه آن تایید می شود.
- چک تضمین شده؛ چکی است که توسط بانک نزد همان بانک به درخواست مشتری صادر و پرداخت وجه آن توسط بانک تضمین می شود.
- چک مسافرتی؛ چکی است که توسط بانک صادر و وجه آن در هریک از شعب آن بانک توسط نمایندگان و کارگزاران آن پرداخت می شود.
صادرکننده چک باید در تاریخ مندرج در آن معادل مبلغ مذکور در بانک محال علیه وجه نقد داشته باشد و نباید تمام یا قیمتی از وجهی را که به اعتبار آن چک صادر کرده به صورتی از بانک خارج کند یا دستور عدم پرداخت وجه چک را بدهد و نیز نباید چک را به صورتی تنظیم کند که بانک به عللی از قبیل عدم مطابقت امضا یا قلم خوردگی در متن چک، یا اختلاف در مندرجات چک و امثال آن از پرداخت وجه چک خودداری کند.
✅در صورتی که چک پرداخت نشد بانک چه می کند؟
هرگاه وجه چک به علتی از علل فوق پرداخت نشود بانک مکلف است در برگ مخصوصی که مشخصات چک و هویت و نشانی کامل صادرکننده در آن ذکر باشد علت یا علل عدم پرداخت را صریحاً قید و آن را امضا و مهر کرده و به دارنده چک تسلیم کند.
دربرگ مذکور باید مطابقت امضا صادرکننده چک با نمونه امضا موجود در بانک و یا عدم مطابقت آن از طرف بانک تصدیق شود.
همچنین بانک مکلف است به منظور اطلاع صادرکننده چک فوراً نسخه دوم این برگ را به آخرین نشانی صاحب حساب که در بانک موجود است، ارسال دارد.
✅صدور چک بلامحل مجازات قانونی دارد؟
هرکس مرتکب بزه صدور چک بلا محل شود به شرح زیر محکوم خواهد شد:
- چنانچه مبلغ مندرج در متن چک کمتر از ۱۰ میلیون ریال باشد به حبس تا حداکثر ۶ ماه محکوم می شود.
- چنانچه مبلغ مندرج در متن چک از ۱۰ میلیون ریال تا ۵۰ میلیون ریال باشد از ۶ ماه تا یک سال حبس محکوم خواهد شد.
- چنانچه مبلغ مندرج در متن چک از ۵۰ میلیون ریال بیشتر باشد به حبس از یک سال تا ۲ سال و ممنوعیت از داشتن دسته چک به مدت ۲ سال محکوم خواهد شد و در صورتی که صادر کننده چک اقدام به صدور چک های بلا محل کرده باشد مجموع مبالغ مندرج در متون چک ها ملاک عمل خواهد بود.
تبصره: این مجازات شامل مواردی است که ثابت شود چک های بلا محل بابت معاملات نامشروع و یا بهره و ربوبی صادر شده نمی شود.
نشانه هایی برای چک هایی که نقد نخواهند شد، وجود دارد؟!
(لازم به ذکر است که این نشانه ها قطعی و یقینی نیستند و بر همه اشخاص و افراد دلالت ندارند؛ اما می توان گفت در صورت برخورد با این نشانه ها، باید با احتیاط بیشتری چک را دریافت کرد.)
- چکی که به تاریخ روز پنج شنبه یا روز قبل از تعطیلات کشیده می شود.
- چکی که صادر کننده تاریخ یا مبلغ آن یا امضای خود را مخدوش می کند.
- چکی که صادر کننده بصورت آماده از کشو میز یا از گاو صندوق خود خارج می کند و به شما تحویل می دهد.
- چکی که صادر کننده از تنظیم و امضاء آن در جلو چشم شما طفره می رود.
- چکی که طرف مقابل شما بعنوان چک همسر خود، تحویلتان می دهد.
- چکی که مبلغ آن در حروف و عدد با هم مغایرت دارد.
- چکی که پرداخت وجه آن از سوی صادر کننده منوط به شرط شده است.
- چک شرکت ها و سازمان ها و موسسات که با یک امضاء به شما تحویل می شود.
- چک شرکت ها و سازمان ها و موسسات که بدون مهر آن شرکت یا سازمان یا موسسه به شما تحویل می شود.
- چک اشخاصی که از بانک های فاقد نظام اعتبار سنجی و پایش اعتبار مشتری دسته چک می گیرند. (شناختن این بانک ها کار پیچیده ای نیست. بانکی که با دریافت کمترین اطلاعات و مدارک و در سریع ترین زمان به شما دسته چک می دهد به آن اشخاصی که قرار نیست چک هایشان نقد شود نیز دسته چک اعطاء می کند)
- چک اشخاصی که آگهی و اعلامیه حراج بر درب مغازه و محل کسب خود زده اند.
- چک شرکت ها و موسسات و سازمان هایی که در حال اخراج کارمند و تعدیل نیرو هستند.
- چک اشخاصی که دارای پرونده های کلان و مشهور در مراجع قضایی هستند.
- چک اشخاصی که می دانید بیکار هستند و احتمال می دهید درآمد مطمئنی ندارند.
- چک اشخاصی که می دانید به نظام بانکی بدهی سنگین یا بدهی معوقه دارند.
- چک اشخاصی که می دانید ممنوع الخروج هستند.
- چک کسبه ای که فاقد پروانه کسب از اتحادیه صنفی مربوطه هستند.
- چکی که برای تضمین معامله یا ضمانت افراد صادر می شود.
