اصطلاحات حسابداری صنعتی
در اصطلاحات حسابداری صنعتی که هر یک دارای مفهوم خاصی می‌باشند و به مراحل تولید، نوع کالای ساخته شده و نوع هزینه اشاره دارند. در این مقاله، به توضیح برخی از مهمترین اصطلاحات مرتبط می‌پردازیم:
دایره هزینه‌یابی:
هزینه‌یابی به تعیین قیمت تمام شده کالای ساخته شده و موجودی کالا در جریان ساخت می‌پردازد.
دایره هزینه‌یابی بخشی است که مسئولیت نگهداری اسناد و مدارک مرتبط با حسابداری عملیات تولیدی و غیرتولیدی را بر عهده دارد و وظیفه تجزیه و تحلیل کلیه هزینه‌های تولیدی، توزیع و فروش را به منظور ارائه و استفاده مدیریت دارد. فعالیت‌های دایره هزینه‌یابی در ارتباط با گذشته، حال و آینده واحد اقتصادی قرار دارد.
کالای ساخته شده:
کالایی که پس از گذراندن مراحل تولید به صورت کامل ساخته شده است و فرآیند تولید را به شکل کامل طی کرده است، کالای ساخته شده نامیده می‌شود.
این کالا می‌تواند به عنوان کالای نهایی توسط مصرف کننده استفاده شود و یا به عنوان ماده اولیه برای کارخانجات دیگر استفاده شود.
بنابراین، کالای ساخته شده به معنای کالای کامل نیست، بلکه کالایی است که چرخه تولید مربوطه را به طور کامل طی کرده است.
کالای در جریان ساخت:
کالاهایی که در جریان مراحل تولید قرار گرفته‌اند و فقط بخشی از فرآیند تولید را طی کرده‌اند اما ساخت آنها تمام نشده است، به عنوان کالای در جریان ساخت شناخته می‌شوند.
این کالاها در حالت نیمه تمام شده قرار دارند و هنوز به حالت نهایی نرسیده‌اند. در بعضی موارد، این کالاها ممکن است به عنوان مواد اولیه برای تولید کالاهای دیگر استفاده شوند.
منظور از تولید:
تولید به تغییر شکل مواد اولیه در فرآیند ساخت و تبدیل آنها به یک کالای ساخته شده اشاره دارد. به عنوان مثال، عملیاتی مانند برش و پرداخت کاری که منجر به تبدیل چوب به میز و صندلی می‌شود، به عنوان تولید محسوب می‌شود.
مواد اولیه:
موادی که برای ساخت محصول استفاده می‌شود و در طبیعت وجود دارند یا از کارخانه‌های دیگر تهیه می‌شوند، به عنوان مواد اولیه شناخته می‌شوند. بدون مواد اولیه، تولید کالا امکان‌پذیر نخواهد بود.
دستمزد:
دستمزد به حق الزحمه‌ای گفته می‌شود که به کارگران بابت تبدیل مواد به کالا پرداخت می‌شود.
هزینه سربار:
هزینه‌هایی که در کارخانه برای عملیات مختلف مصرف می‌شوند، اما ارتباط مستقیمی با کالا ندارند، به عنوان هزینه سربار شناخته می‌شوند.
بهای اولیه:
بهای اولیه، مجموع هزینه‌های مستقیم (مواد اولیه مستقیم و دستمزد مستقیم) در فرآیند ساخت کالا است.
بهای اولیه = دستمزد مستقیم + مواد اولیه مستقیم
بهای تبدیل:
بهای تبدیل (هزینه‌های تبدیل) به هزینه‌هایی اشاره دارد که برای تبدیل مواد اولیه به کالای ساخته شده استفاده می‌شود. بهای تبدیل شامل جمع دستمزد مستقیم و هزینه سربار ساخت است
ضایعات تولید به مواردی اشاره دارد که در طی مراحل تولید کالا رخ می‌دهند و منجر به ضایع و از بین رفتن بخشی از مواد اولیه یا کالا می‌شوند.
این ضایعات ممکن است به دلیل عوامل مختلفی مانند تبخیر، شکست و آسیب دیدن، آب رفتگی و سایر عوامل مشابه روی دهند.
این مواد از ابتدای فرآیند تولید تا تکمیل کالا ساخته شده اند، اما به دلایلی مانند عدم قابل استفاده بودن یا ارزش کمتر نسبت به کالای نهایی، به عنوان ضایعات تولید شناخته می‌شوند.
مدیریت مناسب ضایعات تولید می‌تواند در بهینه‌سازی عملکرد و کاهش هدر رفت‌ها در فرآیند تولید موثر باشد.
