ضرورت حسابداری تلفیقی چیست؟
شرکت های بزرگ با هدف گسترش دامنه فعالیت های اقتصادی خود و در راستای پاسخگویی به نیازهای مختلف فنی، مالی و علمی، می کوشند با خرید سهام شرکت های کوچکتر توانایی شان را بسط و توسعه دهند. با گسترش گروه شرکت ها و پدید آمدن شرکت های سرمایه گذاری، مسأله تلفیق صورت های مالی این واحدهای اقتصادی مطرح گردید.
مطابق استاندارد شماره ۱۸ ایران تحت عنوان صورت های مالی تلفیقی و حسابداری سرمایه گذاری در واحدهای تجاری فرعی، تهیه و ارائه صورت های مالی تلفیقی از سال ۱۳۸۰ الزامی گردیده است.
حسابداری تلفیقی چیست؟
امروزه اکثر سازمان های تجاری برای افزایش افزوده خود به تلفیق و ترکیب سازمان های تجاری و ترکیب آنها علاقه نشان داده اند و هدف از این سازمان ها هم افزایی یک ارزش در مجموعه، نسبت به مجموعه ارزش تشکیل دهنده است که غالباً سبب ترکیب سازمان ها با یکدیگر می شود.
امروزه حسابداری تلفیقی یک انتخاب محبوب برای سازمان ها، نمایندگان فروش و شرکت های تجاری بزرگ محسوب می شود، چه آنها می خواهند صدور صورت حساب خود را ساده کرده تا به راحتی قادر به جابجایی حساب به صورت حساب ماهانه از یک فاکتور به فاکتور دیگر شوند.
چرا تلفیق؟
از جمله دلایل مهم برای تلفیق سازمان های تجاری بزرگ عبارتند از:
• هزینه های ثابت و فعالیت های تکراری حذف می شود.
• فرآیند تولید و ساخت محصولات با یکدیگر هماهنگ می شود.
• سبب مدیریت بهتر و بهره وری بالا در سازمان می شود.
• باعث کاهش خطرات در محیط تجاری و سبب امنیت تجارت می شود.
• سرعت دستیابی به منابع مالی افزایش یافته و موجب به کارگیری وجوه مازاد می شود.
• موجب کاهش هزینه های مالی و در نتیجه افزایش اعتبارات می شود.
• استفاده از امتیازهای قانونی و مالیات، و غیره.
معانی تلفیق
تلفیق یا ادغام، در «تجارت و کسب وکار»، به فرایند تصاحب و ادغام تعدادی از شرکت های کوچک، در قالب تأسیس یک شرکت بزرگتر، اطلاق می شود.
در زمینه «حسابداری مالی»، به جمع آوری صورت های مالی گروهی از شرکت های زیرمجموعه، در قالب صورت های مالی تلفیقی اشاره دارد.
در حوزه «مالیات»، به تلفیق گروهی از شرکت ها و اشخاص حقوقی وابسته، در قالب یک نهاد یکپارچه اشاره دارد که با هدف یکپارچگی مالیاتی انجام می گیرد.
به طور کلی ادغام، تکنیک یا عملی در حوزه کسب وکار است که از لحاظ حقوقی، دو یا چند سازمان را به یک واحد سرپرستی جدید متصل می کند. پس از ادغام، سازمان های اصلی از بین می روند و توسط یک نهاد جدید، جایگزین می شوند.
هدف تهیه صورت حساب های تلفیقی
هدف تهیه صورت حساب های تلفیقی، جمع آوری اطلاعات درباره وضعیت و عملکرد مالی واحد تجاری اصلی و زیرمجموعه های آن برای اعضای سازمان است، زیرا در مواقعی که سازمان تجاری فرعی، زیرمجموعه سازمان تجاری اصلی قرار گیرد، صورت حساب های مالی واحد تجاری اصلی به تنهایی تصویر کاملی از فعالیت های اقتصادی و مالی خود نشان نمی دهد.
همچنین امور مالی سازمان های تجاری برای تصمیم گیری های اقتصادی و برنامه ریزی به اطلاعاتی درباره وضعیت مالی و شرایط جریان نقدینگی شرکت نیاز دارند که این نیازها با استفاده از صورتحساب های تلفیقی تهیه می شود.
استفاده کنندگان حسابداری تلفیقی، سرمایه گذاران واحد اصلی سازمان های تجاری بوده که صورت های تلفیقی، اطلاعات جامعی را برای سایر استفاده کنندگان نیز فراهم می کند.
خصوصیات و وظایف حسابداری تلفیقی
طبق دیدگاه قانونی، از ترکیب و به هم پیوستن واحدهای تجاری در یکی از طبقه بندی های ادغام، ترکیب و تحصیل، حسابداری تلفیقی بدست می آید.
همانطور که اشاره شد، بیشتر واحدهای تجاری با تحصیل سایر واحدها موجب گسترش عملیات خود می شوند.
برای دستیابی به فرآیند تلفیق، به ترکیب گزارشگری مالی دارایی ها و بدهی ها و درآمدها و هزینه های جداگانه بیش از دو تا از شرکت های گروه نیاز است.
رویه های تلفیق، بیشتر برای ایجاد صورت های مالی به کار گرفته می شوند که تمامی شرکت های گروه همانند یک شرکت یگانه به نظر برسند.
این فرآیند رویه هایی را شامل می گردد که بر اساس آنها همه آثار مالکیت داخل گروه و معاملات درون آن حذف شده و فقط معاملات با افراد خارج از شخصیت اقتصادی در صورت های مالی تلفیقی گزارش می گردند.
این فرآیند بیشتر بر مفهوم شخصیت یگانه تاکید می نماید و بر درصد مالکیت تاکیدی ندارد.
الزام صورت های مالی تلفیقی
طبق استاندارد حسابداری شماره ۱۸، کلیه واحدهای تجاری اصلی به استثنای واحدهایی که تمام یا بیش از ۹۰ درصد سهام آنها به طور مستقیم یا غیرمستقیم در مالکیت واحد تجاری اصلی دیگری است، باید صورت های مالی تلفیقی تهیه و صورت های مالی خود را همراه آن ارائه کنند.
واحد تجاری اصلی واحدی است که دارای یک یا چند واحد تجاری فرعی است.
واحدهای تجاری اصلی مستثنی شده در تهیه صورت های مالی تلفیقی باید موافقت تمام سهامداران اقلیت را در صورت وجود به دست آورند.
از لحاظ الزام اصلی تهیه صورت های مالی تلفیقی، استاندارد شماره ۱۸ با استاندارد بین المللی، آمریکا و انگلستان هماهنگ است.
یک الزام که خاص استاندارد حسابداری شماره ۱۸ است همراه بودن صورت های مالی جداگانه با صورت های مالی تلفیقی است.
در ایران بنا به الزامات قانونی، تهیه صورت های مالی جداگانه واحد تجاری اصلی ضروری است.
طبق استاندارد شماره ۱۸، به منظور جلوگیری از گمراهی استفاده کنندگان و تلقی نشدن صورت های مالی جداگانه واحد تجاری اصلی به عنوان نماد وضعیت مالی و عملکرد مالی گروه، صورت های مالی جداگانه واحد تجاری اصلی باید همراه صورت های مالی تلفیقی باشد.
صورت های مالی جداگانه واحد تجاری اصلی در استانداردهای آمریکا جایگاهی ندارد ولی در استانداردهای بین المللی به دلیل فراگیر بودن این استانداردها ضوابطی برای آن مقرر شده است.
طبق استانداردهای حسابداری آمریکا، تمام واحدهای تجاری اصلی باید صورت های مالی تلفیقی تهیه کنند که از این جنبه با استاندارد شماره ۱۸ و استانداردهای بین المللی متفاوت است.
در استانداردهای انگلستان دامنه واحدهای تجاری اصلی مستثنی شده از تلفیق در رعایت موازین قانونی گسترده تر است.
از جمله، اغلب گروه هایی که از نظر اندازه متوسط و کوچکند، واحدهای تجاری اصلی که صددرصد به واحد تجاری اصلی دیگری تعلق دارند که براساس قوانین اعضای اتحادیه اروپا ایجاد شده اند، و واحدهای تجاری اصلی که اکثریت سهام آن متعلق به واحد دیگری است و واجد شرایط لازم طبق قانون می باشد، مشمول تهیه صورت های مالی تلفیقی نیستند.
ضوابط تلفیق
برای تهیه صورت های مالی تلفیقی، اقلام مشابه صورت های مالی واحد تجاری اصلی و واحدهای تجاری فرعی مشمول تلفیق پس از انجام تعدیلات با یکدیگر جمع می شود.
برای اینکه صورت های مالی تلفیقی، اطلاعات مالی گروه را به عنوان یک شخصیت اقتصادی منفرد نشان دهد، تعدیلات تلفیقی لازم در خصوص معاملات و مانده های درون گروهی، سود و زیان های تحقق نیافته ناشی از معاملات درون گروهی به عمل می آید.
سهم اقلیت نیز، در صورت وجود، باید محاسبه و به طور جداگانه منعکس شود.
سهم اقلیت
نحوه محاسبه سهم اقلیت از خالص دارایی ها به این شرح است:
طبق استاندارد حسابداری شماره ۱۸، سهم قابل انتساب به اقلیت از خالص دارایی های واحد تجاری فرعی باید متناسب با سهم آنان از مبلغ دفتری خالص دارایی های واحد تجاری فرعی پیش از تحصیل به علاوه سهم آنان از تغییرات در حقوق صاحبان سرمایه از تاریخ تحصیل واحد تجاری به بعد محاسبه شود.
در استانداردهای بین المللی حسابداری، برای محاسبه سهم اقلیت از خالص دارایی ها، علاوه بر روش پذیرفته شده در استاندارد حسابداری شماره ۱۸، روش «ارزش منصفانه» نیز پذیرفته شده است؛ یعنی می توان سهم اقلیت را بر اساس ارزش منصفانه دارایی های قابل شناسایی پس از کسر ارزش منصفانه بدهی های قابل شناسایی محاسبه کرد.
بر اساس استاندارد حسابداری انگلستان، سهم اقلیت در تاریخ ترکیب بر اساس ارزش منصفانه محاسبه می شود اما طبق استانداردهای حسابداری آمریکا، محاسبه سهم اقلیت بر اساس بهای تمام شده، پذیرفته شده است.
رویه های حسابداری
صورت های مالی تلفیقی باید با استفاده از رویه های حسابداری یکسان در مورد معاملات و سایر رویدادهای مشابهی که تحت شرایط یکسان رخ داده اند تهیه شود.
چنانچه رویه های حسابداری مورد استفاده یکی از واحدهای تجاری عضو گروه با رویه به کار رفته در تهیه صورت های مالی تلفیقی برای معاملات و رویدادهای مشابهی که تحت شرایط یکسان رخ داده اند، تفاوت داشته باشد، صورت های مالی واحد مزبور هنگام استفاده از آن برای تهیه صورت های مالی تلفیقی به نحو مناسبی تعدیل می شود.
چنانچه محاسبه این گونه تعدیلات میسر نباشد، این واقعیت باید همراه با آن بخشی از اقلام منعکس در صورت های مالی تلفیقی، که در مورد آن رویه های متفاوت حسابداری به کار رفته است افشا شود.
در مورد به کارگیری رویه های حسابداری یکسان، استانداردهای حسابداری ایران، بین المللی، انگلستان و آمریکا هماهنگ اند.
تاریخ ها و دوره های حسابداری
صورت های مالی واحد تجاری اصلی و واحدهای فرعی آن برای هدف های تهیه صورت های مالی تلفیقی به طور معمول باید از نظر دوره مالی با هم یکسان باشند.
سودمندی صورت های مالی تلفیقی مربوط به دوره های زمانی یکسان، بسیار بیشتر از صورت های مالی تلفیقی است که دوره های زمانی آن با هم متفاوت است، زیرا تفاوت زمانی به امکان مقایسه پذیری صورت های مالی تلفیقی آسیب می رساند.
طبق استاندارد حسابداری شماره ۱۸، هنگامی که تاریخ های گزارشگری یکسان نیست واحد تجاری فرعی برای مقاصد تلفیق غالباً باید صورت های مالی خود را به تاریخ صورت های مالی واحد تجاری اصلی تهیه کند.
چنانچه این امر مقدور نباشد صورت های مالی واحد تجاری فرعی برای آخرین سال مالی آن مورد استفاده قرار می گیرد مشروط بر اینکه پایان سال مالی واحد تجاری فرعی بیشتر از سه ماه قبل از پایان سال مالی واحد تجاری اصلی نباشد.
در چنین مواردی، وقوع هرگونه رویدادی در فاصله زمانی مذکور که تاثیر عمده ای بر صورت های مالی تلفیقی داشته باشد باید از طریق اعمال تعدیلات لازم به حساب گرفته شود.
در این رابطه، استانداردهای حسابداری ایران، بین المللی، انگلستان و آمریکا رویه واحدی در پیش گرفته اند.
خلاصه
در دنیای امروز، انگیزه هایی مانند حذف برخی از هزینه های ثابت، هماهنگی مراحل ساخت در فرایند تولید، اعمال مدیریت کارامدتر و افزایش بهره وری، کاهش مخاطره، دستیابی سریع تر به منابع مالی، کسب مزیت های رقابتی و ورود به بازارهای جدید و نیز بهره مندی از مزایای قانونی و مالیاتی، موجب افزایش ترکیب واحدهای تجاری شده است.
در ترکیب واحدهای تجاری، هرگاه ترکیب منجر به ایجاد رابطه اصلی و فرعی شود، واحد تحصیل کننده (اصلی) باید صورت های مالی تلفیقی تهیه و ارائه کند.
هدف از تهیه صورت های مالی تلفیقی فراهم کردن اطلاعات درباره وضعیت مالی و عملکرد مالی واحد تجاری اصلی و واحدهای تجاری فرعی آن است.
بررسی تطبیقی استانداردهای حسابداری
در ایران، استاندارد حسابداری شماره ۱۸ با عنوان حسابداری صورت های مالی تلفیقی و حسابداری سرمایه گذاری در واحدهای تجاری فرعی درخصوص تهیه و ارائه صورت های مالی تلفیقی مورد عمل قرار می گیرد و در مواردی نیز برای یافتن راهکاری لازم به خصوص درباره سرقفلی باید به استاندارد حسابداری شماره ۱۹ با عنوان ترکیب واحدهای تجاری مراجعه شود.
کمیته استانداردهای بین المللی حسابداری، درخصوص تهیه و ارائه صورت های مالی تلفیقی، استاندارد بین المللی حسابداری شماره ۲۷ را با عنوان صورت های مالی تلفیقی و حسابداری سرمایه گذاری در واحدهای تجاری فرعی، منتشر کرده که از ابتدای سال ۱۹۹۰ کاربرد داشته است.
در انگلستان از سال ۱۹۹۲، استاندارد گزارشگری مالی شماره ۲ با عنوان حسابداری واحدهای تجاری فرعی منتشر شده است.
در آمریکا مهمترین و اصلی ترین استاندارد حسابداری در خصوص صورت های مالی تلفیقی، بیانیه استاندارد حسابداری مالی شماره ۹۴ است که از سال ۱۹۸۷ منتشر شده و مورد عمل قرار گرفته است.
تعریف واحد تجاری فرعی
واحد تجاری فرعی عبارت است از یک واحد تجاری که تحت کنترل واحد تجاری اصلی است.
بنابراین معیار اصلی برای تهیه صورت های مالی تلفیقی، کنترل واحد تجاری اصلی بر واحد تجاری فرعی است.
طبق تعریف ارائه شده در استاندارد حسابداری شماره ۱۸، کنترل عبارت است از توانایی هدایت سیاست های مالی و عملیاتی یک واحد تجاری به منظور کسب منافع اقتصادی از فعالیت های آن.
هنگامی که یک واحد تجاری اصلی به طور مستقیم یا غیرمستقیم از طریق واحدهای تجاری فرعی دیگر خود، دارنده بیش از نصف سهام با حق رأی یک واحد تجاری باشد، فرض بر وجود کنترل بر آن واحد تجاری است مگر در مواردی استثنایی که بتوان آشکارا نشان داد چنین مالکیتی، سبب کنترل واحد تجاری نمی شود.
موارد مستثنی شدن واحدهای فرعی از تلفیق
طبق استاندارد حسابداری شماره ۱۸، صورت های مالی تلفیقی باید واحد تجاری اصلی و کلیه واحدهای تجاری فرعی آن را به استثنای موارد زیر در برگیرد:
الف) کنترل بر واحد تجاری فرعی کنترل موقت باشد.
ب) واحد تجاری فرعی تحت محدودیت های شدید و درازمدت فعالیت کند که به توانایی آن در انتقال وجوه به واحد تجاری اصلی به نحوی عمده لطمه وارد آورد.
ضوابط استاندارد حسابداری شماره ۱۸ در این مورد با استانداردهای بین المللی مطابقت کامل دارد.
طبق استانداردهای انگلستان علاوه بر دو مورد بالا، واحدهای تجاری فرعی دارای فعالیت نامتجانس نیز از تلفیق مستثنی هستند.
این استثنا در انگلستان اساساً از قانون ناشی می شود.
در این کشور، صورت های مالی واحد تجاریِ فرعیِ دارای فعالیت نامتجانس به طور جداگانه و به صورت پیوست صورت های مالی تلفیقی ارائه می شود.
در استانداردهای آمریکا در مواردی که کنترل همراه با مالکیت اکثریت سهام دارای حق رای نیست واحد سرمایه پذیر از شمول تلفیق خارج است.
همچنین اگر واحد تجاری فرعی، تحت محدودیت های ارزی، کنترل یا سایر محدودیت های تحمیل شده ی دولتی فعالیت کند که ابهامات اساسی در مورد توان کنترل واحد تجاری اصلی وجود داشته باشد، از تلفیق مستثنی می شود.
حسابداریِ سرمایه گذاری واحدهای تجاری فرعی که به دلیل کنترل موقت یا محدودیت درازمدت از تلفیق مستثنی می شوند، براساس استاندارد حسابداری شماره ۱۵، حسابداری سرمایه گذاری ها، انجام می شود.
نحوه انعکاس سهم اقلیت در ترازنامه
در استاندارد حسابداری شماره ۱۸، خالص دارایی های قابل انتساب به اقلیت در تاریخ ترازنامه باید به عنوان سهم اقلیت در ترازنامه تلفیقی، در بخش حقوق صاحبان سرمایه ارائه شود.
این شیوه ارائه متکی به تئوری شخصیت اقتصادی جداگانه است که براساس آن، گروه به عنوان یک واحد اقتصادی یگانه تلقی می شود.
در آمریکا و کشورهایی که از آن پیروی می کنند سهم اقلیت در ترازنامه بین دو بخش بدهی ها و حقوق صاحبان سهام قرار می گیرد.
این شیوه انعکاس، مفاهیم نظری و تعاریف مربوط به عناصر صورت های مالی را نادیده می گیرد زیرا عناصر ترازنامه تنها به دارایی، بدهی و حقوق صاحبان سهام محدود می شود و حضور اقلامی بین اقلام بدهی و حقوق صاحبان سهام از نظر تئوری تفسیری بی معناست.
طبق استانداردهای بین المللی حسابداری و انگلستان، سهم اقلیت در ترازنامه باید جدای از بدهی ها و حقوق صاحبان سهام گزارش شود اما محل ارائه آن مشخص نشده است.
هیئت استانداردهای بین المللی در نشست های اخیر خود به این نتیجه رسیده است که سهم اقلیت باید در ترازنامه در بخش حقوق صاحبان سرمایه افشا شود.
نحوه انعکاس سهم اقلیت در صورت سود و زیان
طبق استاندارد حسابداری شماره ۱۸ که براساس تئوری شخصیت اقتصادی جداگانه است، سهم اقلیت از سود یا زیان خالص فعالیت های عادی طی دوره، که قابل انتساب به اقلیت است، باید تحت عنوان سهم اقلیت به طور جداگانه زیر صورت سود و زیان تلفیقی ارائه شود و هرگونه سود یا زیان غیرمترقبه قابل انتساب به اقلیت نیز باید به طور جداگانه زیر صورت مزبور منعکس شود.
بر اساس تئوری شخصیت اقتصادی جداگانه، صورت سود و زیان تلفیقی باید نشان دهنده سود کل گروه باشد.
طبق استانداردهای حسابداری آمریکا، انگلستان و بین المللی، سهم اقلیت برای رسیدن به سود خالص قابل انتساب به صاحبان واحد اصلی از سود گروه کسر می شود.
مانده بدهکار سهم اقلیت
طبق بند ۱۹ استاندارد حسابداری شماره ۱۸، سودها و زیان های واحدهای تجاری فرعی باید به نسبت میزان مالکیت اکثریت و اقلیت در طی دوره، بین آنها تسهیم شود.
هرگاه زیان های قابل انتساب به اقلیت، منجر به ایجاد مانده بدهکار سهم اقلیت شود، سهم اکثریت باید به میزان تعهدات قانونی یا تجاری برای جبران زیان های انباشته بازیافت نشدنی قابل انتساب به سهم اقلیت تعدیل شود.
در این مورد، استانداردهای حسابداری بین المللی با استاندارد حسابداری ایران متفاوت است.
طبق بند ۲۷ استاندارد حسابداری بین المللی شماره ۲۷، اگر زیان های قابل انتساب به سهم اقلیت در یک واحد فرعی تلفیق شده بیش از سهم او از حقوق صاحبان سهام واحد تجاری فرعی باشد، این مبلغ مازاد و هرگونه زیان اضافه قابل انتساب به سهم اقلیت از سهم اکثریت در حقوق صاحبان سهام کسر می شود مگر اینکه صاحبان سهام اقلیت، در این مورد تعهدات خاصی را به عهده داشته باشند.
استانداردهای حسابداری آمریکا با استانداردهای بین المللی حسابداری سازگار است، اما استانداردهای حسابداری انگلستان با استاندارد حسابداری شماره ۱۸ ایران مطابقت دارد.
نحوه انتساب سرقفلی به اکثریت و اقلیت
سرقفلی ناشی از تحصیل واحد تجاری فرعی تنها باید در مورد آن بخش که قابل انتساب به اکثریت است شناسایی شود.
طبق استاندارد حسابداری ایران و استانداردهای بین المللی حسابداری، سرقفلی ناشی از تحصیل یک واحد تجاری فرعی که تمام سهام آن متعلق به گروه نیست تنها به نسبت سهم گروه شناسایی می شود و هیچ مبلغی به اقلیت تخصیص نمی یابد.
در استانداردهای حسابداری آمریکا و انگلستان نیز همین روش پذیرفته شده است.
سرقفلی یا سرقفلی منفی
تفاوت بین سهم واحد تجاری اصلی از ارزش منصفانه دارایی ها و بدهی های قابل شناسایی و بهای تمام شده سرمایه گذاری در تاریخ تحصیل، سرقفلی یا سرقفلی منفی است.
طبق تمام استانداردهای مورد مقایسه، سرقفلی یا سرقفلی منفی فقط متناسب با سهم واحد تجاری اصلی محاسبه می شود و در رابطه با سهم اقلیت، سرقفلی یا سرقفلی منفی محاسبه نمی شود.
سرقفلی طبق استاندارد حسابداری شماره ۱۹ هماهنگ با استانداردهای بین المللی حسابداری، به صورت خط مستقیم مستهلک می شود و فرض می شود که حداکثر عمر مفید آن ۲۰ سال است مگر اینکه بتوان به روشنی اثبات کرد که عمر مفید آن از ۲۰ سال بیشتر است.
معاملات و مانده های درون گروهی
ارائه اطلاعات درباره فعالیت های اقتصادی گروه به عنوان یک شخصیت اقتصادی جداگانه در صورت های مالی تلفیقی، مستلزم تعدیل معاملات و مانده های درون گروهی مربوط به مبالغ گزارش شده در صورت های مالی واحد تجاری اصلی و واحدهای تجاری فرعی آن است.
طبق استاندارد حسابداری شماره ۱۸ مانده حساب ها و معاملات میان واحدهای تجاری مشمول تلفیق (شامل فروش، هزینه ها و سود سهام) باید حذف شود.
همچنین سودهای تحقق نیافته ناشی از معاملات درون گروهی که در مبلغ دفتری دارایی ها منظور شده است باید کلاً حذف گردد.
زیان های تحقق نیافته نیز باید کامل حذف شود مگر حاکی از کاهش ارزش دارایی باشد.
طبق استانداردهای حسابداری آمریکا می توان سودها و زیان های تحقق نیافته را بین اقلیت و اکثریت تخصیص داد اما در استاندارد حسابداری شماره ۱۸ و همچنین استانداردهای بین المللی حسابداری این موضوع مسکوت است.
طبق استانداردهای حسابداری انگلستان، سودها و زیان های تحقق نیافته بین اقلیت و اکثریت (گروه) به نسبت سهم آنان تسهیم می شود.
مبلغ دفتری سرمایه گذاری
مبلغ دفتری سرمایه گذاری واحد تجاری اصلی در هر یک از واحدهای تجاری فرعی و سهم واحد تجاری اصلی از حقوق صاحبان سرمایه هر یک از آنها حذف می شود.
در این زمینه تفاوتی بین استانداردهای حسابداری مقایسه شده وجود ندارد.
مالکیت سهام واحد تجاری اصلی
چنانچه واحدهای تجاری فرعی، مالک بخشی از سهام واحد تجاری اصلی باشند در صورت های مالی تلفیقی، این سهام به عنوان سهام خزانه تلقی می شود و به بهای تمام شده، در بخش حقوق صاحبان سهام به عنوان یک رقم کاهنده گزارش می گردد.
در این رابطه، استانداردهای مقایسه شده، رویه واحدی را تجویز کرده اند.
حسابداری سرمایه گذاری در واحدهـای تجاری فرعی به منظور انعکاس در صورت های مالی جداگانه
براساس استاندارد حسابداری شماره ۱۸، سرمایه گذاری در واحدهای فرعی در صورت های مالی جداگانه واحد تجاری اصلی را می توان براساس یکی از شیوه های زیر منعکس کرد:
الف) روش ارزش ویژه (طبق استاندارد حسابداری شماره ۲۰ ایران)،
ب) روش بهای تمام شده یا مبالغ تجدید ارزیابی و منطبق با رویه حسابداری واحد سرمایه گذار در مورد سرمایه گذاری های درازمدت (طبق استاندارد حسابداری شماره ۱۵ ایران).
این رویه ها با استانداردهای بین المللی حسابداری مطابقت دارد، اما در استانداردهای حسابداری آمریکا، صورت های مالی جداگانه اصلی جایگاهی ندارد و بنابراین در این زمینه رویه خاصی تعیین نشده است.
منابع:
صورت های مالی تلفیقی: بررسی تطبیقی استانداردهای حسابداری، نویسندگان: دکتر موسی بزرگ اصل و نظام الدین رحیمیان
دانشنامه اینترنتی ویکی پدیا
نشریه سازمان حسابرسی
مجله ماهنامه حسابرس
iranorganization.com
icmap.ir
وب سایت موسسه پژوهش و آموزش همکاران سیستم
