ویژگی های بازار ERP در ایران

این پژوهش که حاصل تلاش یکساله کارشناسان یکی از شرکتهای نرم افزاری است با هدف ارائه آمار و اطلاعاتی مناسب از وضعیت بازار ERP ایران، در ابعاد زیر انجام شده است:

_ شناسایی و تعریف رده های بازار ERPایران،

_ شناسایی حجم بالقوه بازار، براساس تعداد شرکت های موجود در هر رده ،

_ شناسایی وضعیت کمی و کیفی زیرساخت های شرکت های مستقر در هر رده از بازار،

_ شناسایی بهترین رده بازار برای سرمایه گذاری با توجه به توان و استعداد شرکت های ارائه دهنده ERP در ایران.

با توجه به هدفهای یاد شده، اجرای این پژوهش به شرح زیر پیگیری شده است:

_ شناسایی جامعه آماری شرکتهای موجود در بازار،

_ شناسایی و انتخاب شاخصهای مناسب برای رده بندی بازار،

_ رده بندی بازار ERP براساس بهترین و مناسب ترین شاخص و تحلیل وضعیت رده های بازار.

مقدمه

در دنیای امروزی ، کسب و کار و فناوری اطلاعات، آن چنان در هم آمیخته اند که تفکیک این دو در برخی از سازمانها، نا ممکن به نظر می رسد. ERP (برنامه ریزی منابع بنگاه) و ERPII از راهکارهای نوین مدیریتی هستند که در ترکیب این دو منظر، پا به عرصه نهاده اند .

مدتی است در کشور ما نیز نسبت به تهیه این سیستم اقدام شده است و حتی سازمانها و شرکتهای بزرگی نیز به خرید و پیاده سازی آن مبادرت کرده اند که قضاوت در مورد موفقیت یا عدم موفقیت آنها خارج از حوصله این پژوهش است. در این پژوهش به منظور ارائه اطلاعاتی مناسب، برای انجام مطالعات اولیه و شناخت بازار از نگاه مدیریتی و بازاریابی تلاش داشتیم تا یک چارچوب مناسب برای رده بندی و تقسیم بازار در سطح کشور ارائه دهیم. سعی ما بر این است تا از این راه پایه ای اساسی برای سایر پژوهشهای بازار در این حوزه را گذاشته باشیم و چارچوب مناسبی برای اتخاذ تصمیم در سطح خرد و کلان ارائه داده باشیم.

بررسی و مرور ادبیات پژوهش

همان گونه که آگاهی دارید در بسیاری از سازمانها، سیستم های نرم افزاری مختلفی، مانند: حسابداری، فروش ، حقوق و دستمزد ، انبار و … به صورت مجزا در حوزه های کارکردی سازمان، مانند: واحد مالی، واحد بازرگانی، واحد اداری ، واحد برنامه ریزی تولید و … مستقر شده است که مورد بهره برداری قرار می گیرند و هر یک نیز به تنهایی در حوزه سازمانی مربوطه به نسبت موفق عمل می کنند. ولی با تغییرات سریع و تحولات شگرفی که در بازار رقابت بین سازمانهای تولیدی و خدماتی صورت گرفت بسیاری از آنها برای ادامه حیات با مشکلاتی این چنینی روبه رو شدند:

_ پیچیدگی فرایند زنجیره تامین،

_ ضعف در مدیریت ارتباط با مشتری،

_ عدم انعطاف در پاسخگویی به ظهور بازارهای جدید،

_ عدم انعطاف در پاسخگویی موثر به نوسانهای تقاضا و….

سیستمهای سنتی که به صورت جزیره ای در سازمان پراکنده بودند و ماهیت کارکردی داشتند، به علت عدم یکپارچگی و فقدان ارتباط بین آنها و نبود زیر ساخت و بستر مشترک نرم افزاری و سخت افزاری، نتوانستند گام مناسبی در حل مشکلات یاد شده داشته باشند. برای حل این مشکلات نیاز به سیستم جامعی که پاسخگوی طبیعت فرایند گرای سازمان باشد تا بتواند تمام حوزه های سازمانی و فعالیت آنها را یکپارچه سازد، احساس می شد.

بدین ترتیب، سیستم برنامه ریزی منابع سازمانی برای شناسایی ، تقویت واصلاح این نقاط ضعف ، در بسیاری از سازمان ها پیاده سازی شد. در ادامه به منظور دستیابی به اطلاعاتی مناسب از وضعیت سیستمهای برنامه ریزی، منابع سازمانی، مسیر تکاملی این سیستم، سیستمهای اطلاعاتی و مبانی تقسیم بندی بازار ارائه و تشریح شده است.

۱– مسیر تکاملی سیستم­های برنامه ریزی منابع سازمانی

در یک تحلیل کلی برای رسیدن به تعریف مناسب تر از برنامه ریزی منابع سازمانی، می بایستی به مسیر تکاملی سیستم های اطلاعاتی نیز نگاه کرد، تا با شناخت بهتر این سیستم، تعریف بهتری از آن را ارائه داد.

۱-۱. انواع سیستم­های برنامه ریزی منابع

۱-۱-۱. برنامه ریزی فرایندی مواد : (BOM) سیستمی است که موجودی هر کالا را با توجه به صورت مواد، در سطح مناسب و معینی نگه می دارد که، شامل: تشخیص نیازهای انبار، جبران کسری قطعات، ردگیری مصرف هر یک از قطعات ، موازنه انبار و گزارش وضعیت موجودی است .

۱-۱-۲. برنامه ریزی نیازمندیهای مواد: (MRP) سیستمی است که با ارائه برنامه زمانبندی مشخصی، تامین مواد مورد نیاز را برای فرآیند تولید، برنامه ریزی می کند و با استفاده از اطلاعات ورودی، مانند: نیازمندیهای تولید محصولات نهایی مختلف، ساختار سیستم تولید، سطح موجود ی فعلی هر یک از کالاهای تمام شده در انبار ، می تواند یک برنامه زمانبندی شده برای عملیات تولید و خرید مواد اولیه ارائه دهد.

۱-۱-۳. برنامه ریزی منابع تولید: (MRP II) سیستمی است که با پشتیبانی مجموعه گسترده ای از فعالیتها در راستای هماهنگ سازی فرایندهای تولیدی و طراحی به کار می رود. این سیستم از مدیریت تولید، خرید قطعات، کنترل موجودی انبار، تا توزیع محصول نهایی را در بر می گیرد.

۱-۱-۴. برنامه ریزی منابع سازمانی: (ERP) سیستمی است که تمامی بخشها و وظایف یک سازمان را در بستر فناوری اطلاعات یکپارچه می سازد به گونه ای که بتواند تمامی نیازمندیهای بخشهای مختلف سازمان را تامین کند و منابع سازمان را به سرعت ، دقت و با کیفیت بالا در کنترل مدیران سطوح مختلف سازمانی قرار دهد، تا بتواند از آن، در جهت بهبود فرایند برنامه ریزی و تصمیم گیری، کمک بگیرد. بخشهای مختلفی که در این زمینه می توانند مفید و اثرگذار باشند، عبارتند از: مدیریت کیفیت ، مدیریت مالی ، مدیریت ساخت ، منابع انسانی و …

۱-۲. انواع سیستم­های اطلاعاتی

۱-۲-۱. سیستم پردازش فعالیتها: (TPS) سیستمی است که به پایین ترین لایه هرم مدیریت (سطح عملیاتی سازمان) ارائه خدمت می کند. این سیستم مسئولیت ثبت و نگهداری تراکنش های روزانه، از قبیل: ثبت سفارش ، سوابق پرسنلی ، حقوق و دستمزد ، رزرو هتل و … را به عهده دارد.

۱-۲-۲. سیستم­های اطلاعاتی مدیریت: (MIS) سیستمی است که با فراهم کردن گزارشهای عملکردی به لایه میانی مدیریت سازمان ، ارائه خدمت می کند. این سیستم داده های مورد نیاز را از سیستم پردازش فعالیتها، دریافت ، دسته بندی و… خلاصه می کند و گزارشهای مدیریتی برای بازه های زمانی روزانه ، هفتگی، ماهانه و سالیانه تهیه و ارائه می کند.

۱-۲-۳. سیستم­های پشتیبانی تصمیم گیری: (DSS) سیستمی است که مانند لایه پیش به مدیران میانی سازمان خدمات ارائه می دهد. این سیستم ضمن دریافت داده های مورد نیاز از دو لایه پیشین، از اطلاعات خارج سازمانی نیز استفاده کرده، گزارشهایی برای تصمیم گیری سریع مدیران فراهم می آورد.

۱-۲-۴– سیستم­های اطلاعاتی مدیران ارشد: (ESS) سیستمی است که به مدیران ارشد سازمان که در بالاترین لایه هرم مدیریت هستند ارائه خدمت می کند. این سیستم با استفاده از داده های محیطی سازمان و داده های سیستم های سه رده پیشین به حل مسائل پیچیده سازمانی می پردازد .

۱-۲-۵. هوشمندی سازمانی: (BI) سیستمی است که با جمع آوری ، طبقه بندی و معنا بخشی به داده ها، می تواند تحلیل جامع و واقع بینانه ای از شرایط و وضعیت کسب و کار برای تصمیم سازی به مدیران عالی ارائه دهد. هر دو دسته این سیستم ها برای کمک به تصمیم گیری در لایه های مختلف مدیریت در راستای تحقق هدفهای استراتژیک، تاکتیکی و عملیاتی سازمان نقش پراثری دارند، ولی با بالا رفتن حجم اطلاعات در سازمانها و پیچیدگی روز افزون فرایندهای کسب و کار، نیاز به سیستم برنامه ریزی منابع سازمانی به عنوان یک راه حل نوی مدیریتی برای یکپارچه ساختن سیستم ها، در حوزه های مختلف و فعالیت های مرتبط، احساس شده است.( منابع شماره۳و۴)

۱-۳. تعریف برنامه ریزی منابع سازمانی و تقسیم بندی بازار

۱-۳-۱. برنامه ریزی منابع سازمانی

تمامی سیستم هایی که در تاریخچه برنامه ریزی منابع سازمانی از آنها نام برده شد، برای سرویس دهی به سطوح مختلف هرم سازمانی پیاده سازی شدند و حوزه فعالیت آنها از چارچوب سازمان خارج نمی شد ، حتی در سیستم سنتی ERPنیز وسعت یکپارچگی به اندازه خود سازمان بود که با آمدن ERPII مفهوم Enterprise وسعت بیشتری به خود گرفت و دامنه آن به گستردگی تمامی زنجیره ارزش شد ، زیرا امروزه سازمان ها برای ماندگاری خود چاره ای جز این ندارند که نیازمندیهای ذینفعان سازمانی، از قبیل: مشتریان ، تامین کنندگان ،سهامداران و شرکای مالی و… را به بهترین گونه برطرف کرده، احساس شعف و رضایت را در آنان به وجود آورند. با اضافه شدن دو بخش مهم و استراتژیک: مدیریت ارتباط با مشتری و مدیریت زنجیره تامین به سیستم سنتیERP و با استفاده از تکنولوژی تحت وب ، میدان عملیاتی ERP از درون سازمان که در حد تولید اطلاعات بود به دنیای بیرونی توسعه داده شد و با در بر گرفتن شبکه ای از سازمانها به قلمرو دانش دست پیدا کرد و به ERPII شهرت یافت. (منابع شماره ۵و۶)

موسسه گارتنر برنامه ریزی منابع سازمانی پیشرفته را چنین تعریف کرده است: ERPII یک استراتژی کسب و کار سازمانی است که در قالب مجموعه ای از سیستم های نرم افزاری بر اساس یک بهترین فرایند ویژه یک حوزه کسب وکار، پیاده سازی می شود و اجرای آن منجر به بهینه سازی فرآیندهای درون سازمانی و توانمند سازی همکاری های بین سازمانی خواهد شد و در نهایت شبکه ای از زنجیره ارزش را برای تامین کنندگان، سازمان و مشتریان ایجاد می کند (منبع شماره ۷). با توجه به تعریفهای ارائه شده در این پژوهش مفهوم مورد نظر ما همان برنامه ریزی منابع سازمانی پیشرفته خواهد بود که به اختصار برنامه ریزی منابع سازمانی خوانده می شود.

 ۱-۳-۲. تقسیم بندی بازار برنامه ریزی منابع سازمانی

از نگاه بازاریابی، رده بندی بازار، هسته مرکزی استراتژی بازاریابی است. در واقع رده بندی بازار در پژوهش ما، اقدامی است برای تشخیص و مجزا کردن ویژگی های خریداران، به منظور:

_ انتخاب بازارهایی که عرضه کننده محصول ERP می خواهد یا می تواند محصولات و خدماتش را در آنها عرضه کند.

_ طراحی محصولات برای پاسخگویی به احتیاجهای خریداران مورد نظر.

_ تنظیم برنامه های بازاریابی بر اساس ویژگی های رده مورد نظر از بازار.

_ آگاه شدن هر متقاضی خرید از ویژگیهای رده خود و استفاده از محصولات ERP متناسب با آن

تقسیم بازار امکان برنامه ریزی، سازمان دهی، کنترل و هماهنگی شرکتهای فعال در هر رده بازار را فراهم می سازد. این رده بندی برای فروشندگان از این ابعاد دارای اهمیت است:

_ توجه به اندازه بازار در هر رده،

_ توجه به رشد بازار و در نظر گرفتن رشد احتمالی آن در هر رده،

_ توجه به موقعیت رقابتی و در نظر گرفتن افزایش یا کاهش رقابت در هر رده از بازار،

_ توجه به هزینه های تصاحب هر بخش از بازار و در صورت لزوم صرف نظر کردن از آن.

_ توجه به قابلیت انطباق بازار با هدفها و منابع سازمانی و لزوم برنامه ریزی برای آن.

با در نظر گرفتن موارد یاد شده، برای شرکتهای ارائه دهنده ERP مشخص می شود که تمرکز بر چه رده یا رده هایی از بازار می تواند برای آنها مناسب و سودآور است و برنامه مناسب در راستای تحقق هدف در هر رده، چه برنامه ای خواهد بود.

۲– تقسیم بندی بازار ERP ایران

از دیدگاه بازاریابی و نگاه مطلوب ما، بازار ERP ایران عبارت است از: مجموعه ای از خریداران بالقوه و بالفعل ERP که در آن شرکتها تمایل، توانمندی و دسترسی به این راه حل سازمانی برای انتخاب و پیاده سازی وجود داشته باشد.

براساس آمار و ارقام گردآوری شده از شرکتها، آنها در ۳۴ طبقه و بیش از ۳۰ هزار شرکت طبقه بندی شدند که برای استخراج معنی دار رده های بازار، وضعیت نموداری آنها مورد استفاده قرار گرفته است. از دید کارشناسان این پروژه، شرکتهای با سرمایه ثبتی ۱۰۰ هزار دلار و کمتر، در حوزه صنعت کشور شرکتهای کوچک یا خیلی کوچک محسوب شده، احتمال به کارگیری ERP در آنها بسیار اندک است. بنابراین رده بندی معنی دار بازار به این معنی است که شرکتهای با سرمایه ثبتی بیش از ۱۰۰ هزار دلار، مبنای این رده بندی قرار گیرند. با این وصف، تعداد شرکتها به حدود۲۰ هزار شرکت کاهش خواهد یافت که دامنه سرمایه ثبتی آنها در طیفی بین ۱۰۰ هزار دلار تا ۶۳۰ میلیون دلار قرار دارند. با تحلیل وضعیت این شرکتها در نمودار های مختلف دسته بندی ، رده های مختلف بازار حاصل شده است. براساس تحلیل شماتیک نمودارهای این تحقیق، سه نقطه شکست و چهار طبقه می توان ارائه کرد که این نخستین گام در جهت تقسیم بندی بازار است. در گام بعدی با ترسیم نمودارهای بیشتر و تفکیک بیشتر نمودار اولیه رده های مختلف بازار ERP ایران به این گونه است:

منبع داده های اولیه: وزارت صنایع و معادن،لوح فشرده داده ها، شرکتهای عضو بورس و شرکتهای زیر پوشش سایر وزارت خانه ها

۳. تحلیل اطلاعات رده­ های بازار ERP ایران

۳-۱. رده اول

این رده دربرگیرنده شرکت های بزرگ با سرمایه بیش از ۱۰۰ میلیون دلار با این ویژگیها است:

_ برخورداری از توان مالی بالا برای پرداخت هزینه های این راه حل سازمانی،

_ گستردگی وضعیت زیرساختهای شرکت و نیاز به ایجاد هماهنگی و یکپارچگی،

_ پیچیدگی ساختار سازمانی،

_ پیچیدگی محیط و اثرات آن بر سازمان و عمل کرد آن،

_ گستردگی وظایف تخصصی و حیطه فعالیت این سازمان ها،

مجموعة این عوامل و دلایلی که در پی می آید، سبب می شود این گونه شرکتها به سمت به کارگیری راه حل سازمانی ERP حرکت کنند:

_ نیاز به استانداردسازی و کاهش رویه های زائد،

_ نیاز به اطلاعات شفاف با دسترسی آسان برای کنترل و تصمیم گیری،

_ نیاز به ایجاد ساختاری انعطاف پذیر برای رویارویی با تغییرات،

_ نیاز به کسب رضایت مشتری به منظور افزایش رقابت پذیری و ماندگاری در بازار،

_ نیاز به یکپارچه سازی اطلاعات سازمانی، از جمله: اطلاعات مالی، منابع انسانی، مشتریان و…،

_ نیاز به پاسخ بهنگام به سفارشهای مشتریان و کاهش موجودی ها،

_ نیاز به برنامه ریزی و کنترل منابع سازمانی،

_ نیاز به همگام شدن با پیشرفت صنعت.

۳-۲– رده دوم بازار

رده دوم بازار ایران، شامل شرکت هایی: با سرمایه ثابت بین ۵ میلیون دلار تا ۱۰۰ میلیون دلار است. این ویژگی های زیر می توانند عامل روی آوری شرکت ها و سازمان های این رده، در به کارگیری ERP باشند:

_ برخورداری از توان مالی برای پرداخت هزینه های این راه حل سازمانی،

_ دامنه وسیع زیرساخت های ارتباطی و اطلاعاتی و نیاز به ایجاد هماهنگی و یکپارچگی،

_ ساختار سازمانی بزرگ و به نسبت پیچیده، که متناسب با محیط پیچیده در حال تغییر است،

_ تخصصی بودن وظایف و حیطه فعالیت در این سازمان ها.

۳-۳– رده سوم بازار برنامه­ ریزی منابع سازمانی ایران

رده سوم بازار ایران در برگیرنده شرکت هایی با سرمایه ۱ میلیون دلار تا ۵ میلیون دلار است. این رده از شرکت های متوسط و به نسبت بزرگی تشکیل شده است که در مقایسه با دو رده پیشین از نظر گستردگی و اندازه در دامنه پایین تری قرار دارند. این شرکتها نسبت به شرکتهای رده بالاتر، از ویژگی هایی برخوردارند که توجه به آنها کمک مناسبی به شرکت های ارائه دهنده این راه حل سازمانی خواهد بود:

_ فرایند تصمیم گیری برای انتخاب ERP در این شرکتها از روند سریع تری نسبت به رده های اول و دوم برخوردار است.

_ فرایندهای کاری در این رده، در مقایسه با شرکت های رده های بالاتر، از پیچیدگی کمتری برخوردار است.

_ زمان به نسبت کوتاهتر برای پیاده سازی، کوتاهتر بودن زمان آموزش سیستم جدید پیاده شده، نیاز به استانداردسازی و بهینه کردن فعالیتها و فرایندهای کاری با درصد بالاتری نسبت به طبقات پیش از ویژگی های این طبقه است.

۳-۴. رده چهارم بازار برنامه ­ریزی منابع سازمانی ایران

رده چهارم بازار ایران، در برگیرنده شرکت هایی با سرمایه بین ۱۰۰ هزار دلار تا ۱ میلیون دلار است. عمده شرکتهای موجود در این رده از بازار، با ERP و مفاهیم آن آشنایی ندارند. این امر در کنار درآمد کمتر آنها، باعث می شود که احتمال به کارگیری ERP در آنها کمتر از سایر رده ها باشد.

۴. تحلیل ابعاد ساختاری و محتوایی رده ­های بازار ERP ایران

در بخش دیگری از این گزارش، به بررسی طبقات بازار و شناخت وضعیت ابعاد ساختاری و محتوایی شرکتهای مستقر در رده های اول تا سوم بازار، با توجه به کاربری ERP پرداخته شده است که به دلیل طولانی شدن مقاله، فقط خلاصه ای از آن ارائه می شود.

۴-۱. ابعاد ساختاری

رده های مختلف از نظر ساختار سازمانی (که بیان کننده ویژگیهای درونی سازمان است) دارای ویژگیهای زیر هستند:

_ رسمی بودن: رسمی بودن، زمان تصمیم گیری برای انتخاب، به کارگیری و پیاده سازی ERP را در رده های بالاتر طولانی تر کرده، نقش مذاکره و چانه زنی برای پیشبرد پروژه در این بخش را با اهمیت تر می سازد.

_ تخصصی بودن واحدها: این شاخص سبب می شود تا شرکت های رده های بالاتر بازار، نگاه دقیق تر و موشکافانه تری را برای انتخاب ERP مورد نیاز سازمان خود به ارائه کنندگان داشته باشند. به دلیل تعیین کننده بودن این راه حل در انجام فرایندهای کاری، این شرکتها از تیم های راهبری و شرکتهای بزرگ مشاوره ای تخصصی در این زمینه استفاده می کنند.

_ داشتن استاندارد،

_ سلسله مراتب اختیارات،

_ پیچیدگی،

_ حرفه ای بودن.

علاوه بر این موارد، ویژگیهای مشترکی به این شرح نیز برای تمامی طبقات وجود دارد:

_ نسبت های پرسنلی،

_ متمرکز بودن.

۴-۲. ابعاد محتوایی

رده های بازار از نظر ابعاد محتوایی سازمان (که معرف کلیت سازمان هستند) در وضعیت های زیر قرار دارند:

_ اندازه: بیان کننده بزرگی سازمان است که دارای متغیرهای گسترده ای، مانند: فروش، کل دارایی، دوایر متعدد و… است. اندازه بزرگتر رده های بالاتر بازار، از نظر مالی به کارگیری ERP های متناسب با نیاز آنها را مقدور ساخته، از بعد سرعت تصمیم گیری، سرعت اتخاذ تصمیم در این سازمانها را کاهش داده، نیاز به ایجاد تغییرات را کمتر می سازد.

_ تکنولوژی سازمان،

_ محیط،

_ فرهنگ،

_ هدفها و استراتژی های سازمان.

۵. میزان آمادگی شرکتهای مستقر در رده های بازار ایران برای ERP

در این بخش میزان آمادگی و توانایی شرکتهای مستقر در رده های چهارگانه بازار، در زمینه به کارگیری و اجرای ERP مورد بررسی و سنجش قرار گرفته است. در این راستا پس از مرور شاخص های ارزیابی توانمندی شرکتها در به کارگیری و اجرای ERP ، چندین شاخص انتخاب شد که برای انتخاب نهایی آنها در حوزه ERP، از نظرات کارشناسان و خبرگان اجرایی شرکتهای پیاده ساز ERP استفاده شد. در نهایت ۴ شاخص برای سنجش میزان توانمندی شرکت های ایرانی در پیاده سازی، به کارگیری و اجرای ERP بدست آمد. این شاخص ها عبارت اند از:

۱. زیرساخت های فنی شرکت های موجود در رده های چهارگانه بازار :

منظور از زیرساختهای فنی وضعیت سخت افزار، نرم افزار و سیستم های شبکه ای سازمانهای مستقر در رده های مختلف بازار است.

۲. میزان آمادگی شرکتها از بعد احساس نیاز و تفکر مدیریت در کاربری این راه حل.

در هر سازمان، عزم و اراده مدیران ارشد، به نشانة پشتیبان اصلی برای اجرای هدفهای سازمان محسوب می شود. در این گزارش منظور از احساس نیاز مدیر، میزان تمایل، توانمندی و پی گیری او در تحقق هدفهای تعریف شده سازمانی است.

۳– میزان آمادگی شرکتها از بعد مهارتهای نیروی انسانی در به کارگیری این راه حل:

برنامه ریزی برای رسیدن به هدف در هر سازمانی، مستلزم استفاده از نیروهای کارآزموده و خبره است. میزان آمادگی نیروی انسانی شرکتها در استفاده از ERP تعیین کننده سرعت یادگیری در استفاده از این راه حل است.

۴– میزان بودجه اختصاصی شرکتها برای خرید و به کارگیری این راه حل:

به طور معمول سازمانها بودجه ویژه ای برای بخش IT خود اختصاص می دهند. تعدادی از این سازمانها تفکیک این بودجه را برای ERP با توجه به هدف کلان خود مشخص می کنند که منظور ما در این بخش همان بودجه تخصیصی است. برای تعیین میزان آمادگی شرکتهای مستقر در چهار رده تعریف شده بازار ایران، علاوه بر دریافت نظر از شرکتهای رده های مختلف بازار، به این دلایل از ارائه دهندگان ERP نیز نظرخواهی صورت گرفت:

_ فعالیت شرکتهای نرم افزاری در رده های مختلف بازار، و آگاهی از وضعیت بازار به دلیل کار در بازار.

_ آگاهی کارشناسان شرکتهای نرم افزاری از وضعیت بخشهای مختلف صنایع کشور.

با این استدلال برای هر گروه از شرکتها پرسش نامه ای طراحی شده و از راه مصاحبه حضوری و تلفنی از ۴۰ شرکت بزرگ نرم افزاری کشور و هم چنین ۱۶۰ شرکت مستقر در رده های مختلف بازار براساس شاخص های مشخص شده، اطلاعات مورد نیاز فراهم آمد. براساس اطلاعات گردآوری شده از کارشناسان شرکتهای ارائه دهنده ERP، وزن و نمرات نهایی هر شاخص در هر رده به شرح جدول (۲) حاصل شد:

۶. جمع بندی میزان آمادگی رده های بازار ایران برای به کارگیری ERP

با توجه به اطلاعات موجود در جدول بالا، می توان به نتایج زیر دست یافت:

_ میزان بودجه اختصاص یافته شرکتها برای پیاده سازی و به کارگیری ERP (توانایی مالی) از رده اول به سمت رده چهارم رو به کاهش است. شرکتهای رده های اول و دوم در بهترین جایگاه قرار دارند.

_ سطح مهارت نیروهای انسانی در تمامی رده ها تقریباً مشابه است. این امر بیانگر این مطلب است که شرکتهای ارائه دهنده ERP از بُعد آموزش نیروی انسانی و فرهنگ سازی برای کاربری این راه حل سازمانی، در رده های مختلف بازار وضعیت یکسانی را پیش رو خواهند داشت.

_ میزان احساس نیاز و تفکر مثبت مدیران ارشد در زمینه پیاده سازی و به کارگیری این راه حل سازمانی، در رده دوم، در بیشترین حد قرار دارد. شرکتهای موجود در رده های سوم و اول در رده های بعدی قرار دارند.

_ وضعیت آمادگی زیرساخت فنی در شرکتهای رده اول و دوم تقریباً یکسان است. اما تفاوت رده دوم با سوم بیشتر است. نکته جالب آن است که زیرساختهای فنی رده سوم با رده چهارم تفاوت فاحش دارند.

_ بر مبنای جمیع معیارها، رده های اول و دوم بازار، مطلوب ترین و مناسب ترین بخش های بازار برای شرکت های ارائه دهنده ERP محسوب می شوند. و به همان ترتیب رده سوم با اختلاف قابل توجهی از دو رده اول و دوم، در جایگاه سوم قرار دارد.

۷. موانع و مشکلات بکارگیری ERP، از نظر کارشناسان طرف بازار

بخشی از پرسش نامه ارسالی به شرکتهای مستقر در طرف بازار ERP ایران در این پژوهش، به شناسایی موانع و مشکلات شرکتها و سازمانهای ایرانی در انتخاب، به کارگیری و پیاده سازی ERP، اختصاص داده شد. پس از گردآوری و جمع بندی اطلاعات، عوامل و موانع زیر به عنوان مهمترین مشکلات موجود در پیاده سازی و به کارگیری ERP عنوان شد:

_ نبود برنامه مدون و تفکر استراتژیک در سطح مدیریت کلان شرکتهای رده های مختلف بازار، برای انتخاب و به کارگیری ERP،

_ بالا بودن هزینه های خرید و پیاده سازی ERP ،

_ نبود مجری مسلط و کارآزموده برای پیاده سازی در این زمینه،

_ مشکلات مربوط به مهندسی مجدد فرایندهای کاری و اصلاح روشهای سنتی براساس تجربه های موفق (بهترین فرایندها)،

_ عدم دسترسی به شرکتهای توانمند خارجی و عدم پشتیبانی مستقیم این شرکتها از محصولات خود به علت تحریمهای بین المللی،

_ لزوم تغییرات زیاد برای پیاده سازی ERP در سازمان، که مشکلات زیادی به هم راه خواهد آورد،

_ فراهم نبودن بستر فرهنگی لازم برای پذیرش سیستم های جدید در سازمان از سوی کارکنان،

_ ضعف امکانات زیر ساختی سازمانها و شرکتهای مستقر در رده های مختلف بازار،

_ نامناسب بودن نرم افزارهای ارائه شده در بازار و ناهماهنگی آن با سیستم های فعلی،

_ آگاهی و آشنایی اندک مدیران از مزایا و منافع به کارگیری این راه حل سازمانی.

نتیجه گیری

در این گزارش پس از مشخص کردن طبقات مختلف صنعت کشور، رده بندی بازار ERP براساس سرمایه ثبتی شرکتها ارائه شد. نتیجه این کار، ارائه دیدی کلان از وضعیت شرکتهای مستقر در رده های مختلف بازار ایران بود. در این پژوهش رده های مختلف بازار ایران در چهار رده دسته بندی شد.

براساس اطلاعات به دست آمده، این موارد از عوامل مهم روی آوری شرکتهای مستقر در رده های مختلف بازار به ERP بوده است:

_ وجود فرایندهای به نسبت پیچیده کاری در رده های بالای بازار، که به طرف رده های پایین تر از میزان آن کاسته می شود.

_ گستردگی فعالیت ها و منابع سازمانی و نیاز به کنترل و هماهنگی میان حوزه های کاری مختلف، به ویژه در رده های بالاتر،

_ حرکت به سوی صادرات محصولات، به منظور حفظ ماندگاری سازمان و افزایش رقابت در میان شرکتهای فعال در یک حیطه کاری مشخص و ورود رقبای خارجی به بازار این شرکت ها،

در مورد چهار رده به دست آمده از بازار ERP ایران، تحلیل های ساختاری و محتوایی ارائه شد. در بخش دیگری نیز به بررسی وضعیت آمادگی زیرساختهای سرکتها و سازمانهای ایرانی برای پیاده سازی این راه حل، پرداخته شد. در بخش پایانی نیز مشکلات حرکت به سمت پیاده سازی این راه حل از دید کارشناسان عنوان شد.