آشنایی با ارزشیابی حسابهای دریافتنی ( مطالبات)

در بیشر واحدهای تجاری مطالبات به طور عمده از فروش کالا و خدمات طی عملیات عادی و مستمر تجاری ایجاد میشود. و این گروه از دریافتنی ها را مطالبات تجاری می نامند . علاوه بر این ، مطالبات دیگری نیز ممکن است ایجاد شود که رابطه مستقیم با عملیات عادی تجاری موسسه ندارد و زیر عنوان سایر مطالبات یا مطالبات متفرقه مشخص می گردد.

ارزشیابی حسابهای دریافتنی:

در ارزشیابی حسابهای دریافتنی این سئوال پیش می آید که چه مقدار از کل مبلغ آنها وصول خواهد شد.برای رسیدن به جواب :

1. باید زیانهای احتمالی ناشی از سوخت مطالبات برآورد و ذخیره مناسبی برای آن منظور شود.
2. در مواردی هم ممکن است لازم گردد که ذخیره ای برای پرداخت کرایه حمل کالاهای برگشتی توسط مشتریان ، تخفیفات لازم برای جبران نقص کمیت یا کیفیت یا تاخیر در تحویل کالا ، و مانند اینها ایجاد شود.

پس ارزشیابی حسابهای دریافتنی عبارتست از برآورد خالص ارزش بازیافتنی آنها با کسر کردن کل مبلغ هزینه ها و ذخیره های مربوط به کل مبلغ اولیه ثبت شده آنها .

مهمترین ذخیره ای که همیشه لازم است ، دخیره مطالبات مشکوک الوصول می باشد .مبلغ ذخیره مطالبات مشکوک الوصول از دودیدگاه مختلف و یا چهار روش به شرح زیر برآورد می شود.

الف) دیدگاه صورتحساب سود و زیان (برآورد هزینه اعطای اعتبار به مشتریان) :

۱- روش درصدی از فروش نسیه :

برمبنای تجارب گذشته ، مبلغی که باید در دوره جاری به حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول برده شود به صورت درصد سوخت مطالبات نسبت به خالص فروشهای نسیه محاسبه می شود.

۲-روش درصدی از مجموعه فروش (نقد و نسیه):

از روش بند (۱) استفاده می شود با این تفاوت که درصد به دست آمده عبارتست از نسبت مطالبات سوخت شده به مجموعه فروشهای دوره .نقص این روش این است که مطالبات سوخت شده را با فروشهای نقد و نسیه هر دو مرتبط می سازد.

ب) دیدگاه ترازنامه (برآورد ارزش مطالبات):

۱- روش درصدی از حسابهای دریافتنی :

در این روش میانگین نسبت حسابهای سوخت شده بدهکاران به حسابهای دریافنتنی طی سالهای گذشته تعیین و در مانده پایان دوره حسابهای دریافتنی ضرب می شود تا میلغ ذخیره مطالبات مشکوک الوصول برای دوره جاری به دست آید .آنگاه مانده حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول تا میزان ذخیره محاسبه شده برای دوره جاری افزایش داده می شود.نارسایی این روش در آن است که اهمیت نسبی مدت زمانی که از ایجاد یک یک مانده های بدهکاران گذشته است در آن منعکس نمی شود.

۲-روش جدول تجزیه سنی حسابهای دریافتنی :

حسابهای دریافتنی فعلی زمانبندی میشود و کل مبالغ غیر قابل وصول بر مبنای نتیجه تحلیل زمانی و سایر اطلاعات موجود برآورده می شود.پس از آنکه مبلغ ذخیره حسابهای مشکوک الوصول بدین گونه محاسبه شد، مانده آن تعدیل می شود تا با مبلغ بدست آمده برابر گردد.

در زمانبندی حسابهای دریافتنی ، حسابهای مشریان فهرست و مبالغ آنها بر حسب سر رسید طبقه بندی می شود . پس باید هریک از این گروهها را بررسی کرد تا اگر اقلامی از هر گروه نیازمند به بررسی جداگانه باشد ، آن اقلام مشخص گردد. بقیه اقلام هر گروه بر حسب درصدهای میانگین ارزیابی می شوند و این درصدها به نسبت مدت زمان سپری شده از موعد پرداخت افزایش می یابند. بدین معنا که هرچه مدت سپری شده از موعد پرداخت یک حساب دریافتنی بیشتر گردد احتمال وصول آن کمتر می شود.